CORONA VİRUS, HAYVANLARA BULAŞIR MI?

ERCİYES Üniversitesi (ERÜ) Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Cesur Onmaz, Corona virüsle ilgili olarak dikkat çeken açıklamalar yaptı. “Corona Virus hayvanlara bulaşır mı?” sorusuna yanıt veren Onmaz, “Eldeki bilimsel veriler, şimdilik hasta insanlardan köpeklere ve köpekten köpeğe bir bulaşma olmadığını göstermektedir. Kedilerde de aynı şekilde çalışmalar devam etmektedir” dedi.

Dünyayı tehdit eden Corona virüsü ile ilgili olarak açıklama yapan Erciyes Üniversitesi  Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Cesur Onmaz, Honkong’ta bir köpeğin 28 Şubat 2020’de sahibi Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle hastaneye alındıktan sonra karantina altına alındığını hatırlatarak, “Köpekten alınan hem oral hem de nazal örnekler ilginç bir şekilde zayıf pozitif olarak değerlendirildi” diye konuştu.

‘COVİD-19 SEROTİPİ ŞİMDİLİK HAYVANLARDA İMMUNİTE OLUŞTURMADIĞI YÖNÜNDE’

Onmaz, “ Bir zamanlar birlikte çalışma imkanı bulduğum Viyana Veteriner Üniversitesi Viroloji Enstitüsü ve Zoonozlar Komitesi Başkanı Sayın Prof. Dr. Norbert Nowotny konu hakkında yapmış olduğu açıklamasında iki olasılıktan bahsetti. Birincisi yüksek bir olasılıkla, Covid-19'lu bir kişinin evinde bulunan köpeğin virüsü bir yüzeyde koklaması ve virusun burun deliklerine bu şekilde yerleşmesi ihtimalidir. Corona testleri son derece hassastır. Virüs mekanik olarak burnuna girdiği için bir tür mekanik bulaşma söz konusu olabilir. İkincisi ve daha az olası olasılık, köpeğe bulaşmış olmasıdır. Bu konuda daha fazla bilgiye sahip değiliz. Yine de, Covid-19 hastalarından evcil hayvanlar kesinlikle test edilecektir. Görüldüğü üzere bu konudaki çalışmalar devam etmektedir. İki ila üç hafta içerisinde muhtemelen köpeklere veya diğer evcil hayvanlara virüs bulaşıp bulaşamayacağını bileceğiz. Şu anda virüsün köpeğin kokladığı bir yüzeye yapıştığını varsaymaktayız. Birkaç hafta içinde her şeyi bileceğimizi ümit ediyorum. Ayrıca köpeklerde enterit ile seyreden Corona virus ailesine ait diğer patojenlere karşı aşılama yoluyla elde edilen antikorlar, Covid-19 serotipine karşı koruma sağlamamaktadır. Bu konudaki bilimsel değerlendirmeler, Covid-19 serotipinin şimdilik hayvanlarda immunite oluşturmadığı yönündedir.” şeklinde konuştu.

‘ÖNÜMÜZDEKİ 3 AYLIK SÜRE KRİTİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR’

“Covid-19 plato eğrisidir. Yine bilindiği üzere salgın hastalıklarda yeni vaka sayısı arttıktan sonra, birplato oluşumu" meydana gelebilir, yani artık yeni vaka sayısında artışlar olmaz, tam tersine düşüşler başlar.” ifadelerini de kullanan Onmaz,  şunları söyledi, “Hayvanlarda ve özellikle kedi ve köpeklerde ilk vakanın görülmesinden sonra bir plato oluşumu söz konusu değildir. Hatta Covid-19 ile hafif enfekte olduğu düşünülen bir köpekte hiçbir klinik belirti gözlenmemiştir. Bu nedenle eldeki bilimsel veriler, şimdilik hasta insanlardan köpeklere ve köpekten köpeğe bir bulaşma olmadığını göstermektedir. Kedilerde de aynı şekilde çalışmalar devam etmektedir. Plato eğrisine bakıldığında, virus belirli bir süre sonra popülasyonda oluşacak bağışıklık durumuna göre kendisine yeni konakçı bulamayacak ve vakaların sayısı azalacaktır. Bilim adamları tarafından yapılan tahminlere göre bu hadisenin Haziran ayı içerisinde bitmesi beklenmektedir. Bu nedenle önümüzdeki 3 aylık süre kritik olarak değerlendirilmektedir. Bu süre içerisinde yayılmayı önlemek için koruyucu tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu şekilde salgın eğrisini düz tutmak için zaman kazanmalıyız. Aşı geliştirme ve ilaçlar şu anda yoğun bir şekilde çalışılmaktadır. Bir salgın bir dağ gibi başlar, yükselir, sonra bir plato oluşur, sonra tekrar iner. Şu anda dünya çapında farklı tedbirlerle dağın yüksekliğinin çok artmaması ve salgının zamana yayılarak daha düz olması denenmektedir.”

‘BULAŞMADAN KORUNMAK İÇİN YOĞUN HİJYEN ÖNLEMLERİ YETERLİ’

Bulaşmadan korunmak için evcil hayvanlara her temastan önce ya da sonra düzenli olarak ellerin sabunlu su ile yıkanmasının yani yoğun hijyen önlemlerinin yeterli olduğunu anlatan Prof Dr Onmaz, insan kalabalığından kaçınılması gerektiğini de söyledi. Onmaz, “Ayrıca önemli olan öksürük ve hapşırma gibi görgü kurallarıdır. Virüsün giriş noktaları burun, ağız gibi yüzdeki mukozal yüzeyler ve gözlerdir. O yüzden öksürürken ya da hapşırırken mümkünse ellere değil, mendil ya da kola öksürülmelidir. Akabinde eller hemen yıkanıp kapı kollarına temizlik yapılmadan dokunulmamalıdır. Ellerin yüz ile temasından mutlaka kaçınılmalıdır. Soğuk algınlığı semptomu gösteren kişilerden uzak durulmalıdır. En önemlisi de herkesin bu hijyen önlemleri kendi başına yapabilmesi ve böylece salgının fazla yayılmamasıdır.” dedi.

HAYVAN SAHİPLERİ NE YAPACAK?

Hayvan sahiplerini de uyaran Erciyes Üniversitesi  Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Cesur Onmaz, “Hayvan sahiplerinin dikkat edeceği diğer bir husus ise, olası bir hastane karantinası durumunda evde besledikleri köpek ya da kedilerine bakabilecekleri kişileri veya profesyonel köpek ve kedi pansiyonları gibi bakım ortamını hazırlamaları gerekliliğidir. Çin’deki hastanelerde karantina uygulaması nedeniyle 30 ila 50 bin civarında ev hayvanının açlık ve susuzluk ile karşı karşıya kaldığı hatırlardan çıkarılmamalıdır. Bu tür hastalık ve pandemi durumlarında bizlere düşen görev, bilimsel veriler ışığında tüm tedbirleri almak ve bütün canlıların yaşama hakkına saygı göstermektir.”  diye konuştu.

Haber: Cafer ZENGİN