TEHLİKELİ TABLO!

Havası en kirli şehirleri listesinde Kayseri’de yer aldı. Türkiye’de en kirli havaya sahip olan şehir Iğdır, en temiz havaya sahip olan şehir ise Ardahan olarak belirlendi. Listede Kayseri, belirlenen PM2.5 seviyesine göre en kirli 10 il arasında gösterildi. Araştırmalar, bu ince partiküllere yani PM2.5 maruz kalmanın  kalp ve akciğer hastalığından erken ölüm arasında yakın bir bağ olduğunu ortaya  koyuyor.

Kısacası hava kirliliği astım ve ilerleyen yaşlarda solunum yolu yetmezliği, akut zatürre gibi rahatsızlıkları beraberinde getiriyor. BM verilerine göre dünya çapında her beş saniyede, bir kişi soluduğu kirli hava nedeniyle erken yaşta hayatını kaybediyor. Türkiye'de hava kirliliğinin yılda ortalama 37 bin erken ölüme yol açtığı tahmin ediliyor. Havadaki tehlike korkutuyor.

Türkiye’de hava kirliliğine yönelik raporlar dikkat çeken tabloyu gözler önüne seriyor. Türk Hava Hakkı Platformunun yayımladığı hava kirliliği raporuna göre geçen yıl içerisinde Türkiye’deki illerin yarısından fazlası kirli hava soludu. Dünya Sağlık Örgütü kriterleri açısından ise Türkiye’deki temiz hava sadece Ardahan’da bulunuyor. Türkiye'nin havası en kirli şehirleri ve PM2.5 seviyelerine göre şöyle,  Iğdır 67, Muş 66, Düzce 61, Siirt 61, Denizli 57, Erzincan 55, Tekirdağ 54, Kayseri 52, Sinop  52 ve Afyonkarahisar 51.

İNCE PARTİKÜL (PM2.5) KİRLİLİĞİ NEDEN TEHLİKELİDİR ?

İnce partiküller, çok küçük ve hafif olduğundan, daha ağır partiküllerden daha uzun süre havada kalma eğilimindedir. Bu durum, insanların ve hayvanların bu partiküller solunum yoluyla içine çekme olasılığını arttırır. Küçük boyutları nedeniyle, (2.5 mikrondan küçük) bu partiküller burun ve boğazdan rahatlıkla geçebilir ve ciğerlere nüfuz edebilir ve hatta bazıları dolaşım sistemine bile girebilir. Araştırmalar, bu ince partiküllere maruz kalma ile kalp ve akciğer hastalığından erken ölüm arasında yakın bir bağ olduğunu ortaya koymuştur. İnce parçacıkların astım, kalp krizi, bronşit ve diğer solunum problemleri gibi kronik hastalıkları tetiklediği veya kötüleştirdiği bilinmektedir. Hava kirliliği ile kardiyovasküler hastalığın artışı arasındaki bağlantı yeni değildir. Amerikan Kalp Derneği tarafından yayınlanan bilimsel bildiride hava kirliliğine maruz kalmanın kardivasküler hastalıklara katkıda bulunduğu belirtiliyor. Yapılan çalışmaların sonuçlarına göre her 1 metreküplük hava kütlesindeki 10 mikrogramlık (µg/m3) ince partikül artışının, kardiyopulmoner ve akciğer kanseri mortalitesindeki artış ile ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.

TEHLİKENİN  YÜKSEK OLDUĞU ALANLAR

Bireysel olarak kontrol edemediğimiz bir faktör olan hava kirliliğine uzun süre maruz kalınmasının, kalp ve damar sağlığına ciddi zarar verebileceği, özellikle yaşlı kişilerde veya halihazırda kalp hastalığı bulunan kişilerde kalp krizi, inme, aritmiler ve kalp yetmezliği riskini arttırabileceği yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Çocuklar, yaşlılar ve özellikle akciğer ve/veya kalp hastalıklarına sahip bireyler havadaki ince parçacıkların olumsuz etkilerine karşı özellikle savunmasızdır ve ortamda PM2.5 sağlıksız düzeylerde olduğunda özel önlem alınmalıdır. Sağlıklı olunda bile, yüksek partikül kirliliği düzeylerine maruz kalınması halinde geçici belirtiler hissedilebiliyor. Riskli grupta bulunan kişiler, hava kirliliğinin yüksek olduğu yerlerde uzun süre beklemekten kaçınmalı. Sanayi bölgeleri ve trafiğin yoğun olduğu bölgeler riskin yüksek olduğu alanlar olarak ifade ediliyor. Uzmanlar, hava kirliliğinin çok yüksek olduğu dönemlerde açık havada yapılan aktiviteler yerine iç mekanların tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor.  Dışarıda egzersiz yapmak isteyenlerin de bu nedenle orman gibi trafikten uzak bölgelerde spor yapmaları gerekiyor.

HAVA KİRLİLİĞİ SAĞLIĞI TEHDİT EDİYOR

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetim Genelgesine göre de Kayseri, Türkiye genelinde kirlilik potansiyeli bulunan riskli 60 il arasında gösteriliyor. Yıllardır önlenemeyen bu tablo sağlık açısından herkesi tedirgin ederken, ilgili kurumlar da kirlilikten kurtulmanın yollarını arıyor. Ancak alınan önlemlerin gelinen noktaya bakıldığında yeterli olmadığı da apaçık ortada.

YILDA ORTALAMA 37 BİN ERKEN ÖLÜME YOL AÇTIĞI TAHMİN EDİLİYOR

Hava kirliliği dünyada ölüme yol açan sorunlar arasında. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre dünya çapında her beş saniyede bir, bir kişi soluduğu kirli hava nedeniyle erken yaşta hayatını kaybediyor. Türkiye'de de hava kirliliğinin yılda ortalama 37 bin erken ölüme yol açtığı tahmin ediliyor. “Hava kirliliğinin daha az olduğu bölgelerde spor yapın” uyarısında bulunan uzmanlar, özellikle küçük çocukları egzoz gazına maruz kalmasını olabildiğince engellenmesi gerektiğini belirtiyor. Hava kirliliği, düşük doğum ağırlığı, astım ve ilerleyen yaşlarda solunum yolu yetmezliği, akut zatürre gibi sağlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Yapılan araştırmalar hava kirliliğine düşük düzeylerde maruz kalmanın bile ölüm riskini artırabileceğini ortaya koyuyor.  Haber: Cafer ZENGİN