Sayıştay'dan, Kayseri'deki 353 dükkanla ilgili dikkat çeken rapor: Kiralama işinde aykırılık var!

Sayıştay’ın Melikgazi Belediyesi ile ilgili hazırladığı denetim raporunda dikkat çeken tespitlere yer verildi. Sayıştay, mülkiyeti belediyeye ait içerisinde 353 dükkan bulunan Hunat Çarşısı ile ilgili ihalede rekabeti engelleyici durumların olduğunu tespit etti. 

Belirlenen muhammen bedel  gerçekçi değil

“Muhammen bedelin piyasa koşullarına uygun olarak gerçekçi bir şekilde belirlenmediği görülmüştür” diyen Sayıştay denetçileri, “2009 yılında 5.000.000 TL’ye kiraya verilmişken 2020 yılında Melikgazi  Belediyesi kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenen 8.250.000 TL muhammen bedelin  gerçekçi olmadığı değerlendirilmektedir” denildi.

Kamu menfaatinin en yüksek seviyede elde edilmesini sağlayacak biçimde hareket edilmemiş

Sayıştay raporunda  takdir komisyonu kararında muhammen bedelin nasıl hesaplandığına yönelik açıklama ve kanıtlayıcı belgeye de yer  verilmediği yer aldı. Raporda, “Belediye tarafından söz konusu işyerlerinin kiralanması işlemlerinde gerek 5018 sayılı Kanun, gerekse 2886 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde kamu menfaatinin en yüksek  seviyede elde edilmesini sağlayacak biçimde hareket edilmediği görülmüştür” ibaresi de dikkat çekti. 

Rekabeti engelleyici durum var

Tek tek kiralanmaları mümkün olan işyerlerinin kiralanması, idari şartnamede yer verilen söz konusu madde gereğince topluca gerçekleştiğine dikkat çeken denetçiler, “Ayrı ayrı kiraya verilmesi durumunda isteklilerin her bir işyeri için daha uygun teklif verebilmesi ve böylelikle daha yüksek tutarda hasılat elde etme imkanı mevcutken, rekabeti engelleyici nitelikteki sözü edilen şartname hükmü ile tek bir işyerine teklif vermek isteyen isteklilerin teklif verebilmelerinin önüne geçilerek, istekli sayısının sınırlı kalmasına yol açılmıştır” görüşüne yer verdi.

İşte Sayıştay raporunda yer alan o bölüm

Mülkiyeti Belediyeye ait içinde 353 dükkan bulunan Hunat Çarşısı işyerlerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre kiralanmasına ilişkin ihale idari şartnamesinde rekabeti engelleyici ibarelere yer verildiği ve muhammen bedelin piyasa koşullarına uygun olarak gerçekçi bir şekilde belirlenmediği görülmüştür.Söz konusu taşınmazların kıymet takdiri için oluşturulan komisyon tarafından 353 adet işyerinin 10 yıllık kiralanması için 8.250.000 TL muhammen bedel tespit edilmiş; 2886 sayılı Kanun’a göre kapalı teklif usulü ile kiralanması için 07.10.2020 tarihinde ihaleye çıkılmış, ihaleye 1 istekli teklif vermiş, ihaleyi 8.500.000 TL ile SS Kaleiçi Barakaları Esnafları Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi kazanmıştır. İhaleye ilişkin İdari Şartnamenin “ihaleye katılabilme şartları” başlıklı 7.1’inci maddesinin (c) bendinde; “Kiracıların mağduriyet yaşamaması amacıyla 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 64’üncü maddesi hükmüne istinaden taşınmazın çok sayıda işyerinden oluşması nedeni ile ortak alanında bulunan temizlik, asansör, yürüyen merdiven, ve güvenlik gibi işlemlerin bir yönetim aracılığıyla tek elden yürütülebilmesi için toplu olarak kiralama ihalesi yapılacaktır. İhaleye, kiracının bu işyerlerinin işletebilecek niteliğe sahip olabilmesi amacıyla son bir yılda aktif olarak faaliyette bulunan ve işyeri kooperatifi niteliğinde kurulmuş kooperatifler katılabileceklerdir…”  ibarelerine yer verildiği görülmektedir. Tek tek kiralanmaları mümkün olan işyerlerinin kiralanması, İdari Şartnamede yer verilen söz konusu madde gereğince topluca gerçekleştirilmiştir. Ayrı ayrı kiraya verilmesi durumunda isteklilerin her bir işyeri için daha uygun teklif verebilmesi ve böylelikle daha 
yüksek tutarda hasılat elde etme imkanı mevcutken, rekabeti engelleyici nitelikteki sözü edilen şartname hükmü ile tek bir işyerine teklif vermek isteyen isteklilerin teklif verebilmelerinin önüne geçilerek, istekli sayısının sınırlı kalmasına yol açılmıştır. Bununla birlikte, ihale konusu işyerlerinin tek bir kiracı tarafından işletilmesi amaçlanmış olsa dahi sadece işyeri kooperatifi olarak kurulan kooperatiflerin ihaleye  katılabileceğine ilişkin şart da, diğer şahıs ve tüzel kişilerin ihaleye katılmasını engelleyerek ihaleden önceki yıllarda da işhanını kiralayan kooperatifin tek istekli olarak ihaleye katılmasına imkan vermiştir. 2886 sayılı Kanun’un “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde; “Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında  karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır." hükmü yer almaktadır. Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’nci maddesinde; “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur..” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu şekilde işlem yapılarak istekli sayısının idari şartnameye konulan hüküm sebebi ile T.C. Sayıştay Başkanlığı Kayseri Melikgazi Belediyesi 2022 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 21 sınırlı kaldığı, söz konusu hususun 2886 sayılı Kanun’un 2’nci ve 5018 sayılı Kanun’un 8’inci  maddesine aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır. Diğer taraftan, bahse konu işyerleri 2009 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesince  5.000.000 TL bedel ile aynı kooperatife 10 yıllığına kiraya verilmiş ve sözleşme imzalanmıştır.  Aynı işyerleri 2009 yılında 5.000.000 TL’ye kiraya verilmişken 2020 yılında Melikgazi Belediyesi kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenen 8.250.000 TL muhammen bedelin gerçekçi olmadığı değerlendirilmektedir. Bununla birlikte takdir komisyonu kararında  muhammen bedelin nasıl hesaplandığına yönelik açıklama ve kanıtlayıcı belge de yer almamaktadır. Belediye tarafından söz konusu işyerlerinin kiralanması işlemlerinde gerek 5018  sayılı Kanun, gerekse 2886 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde kamu menfaatinin en yüksek seviyede elde edilmesini sağlayacak biçimde hareket edilmediği görülmüştür.