MTA'nın Kayseri deprem raporuna 'senaryo' benzetmesi

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından yapılan çalışmaların ardından Kayseri'de 6.2 büyüklüğünde değerlendirme yapılan fayların 7.5 büyüklüğüne kadar deprem üretebileceği açıklanmıştı. MTA'nın bu raporunun ardından @sismikveri adlı x hesabından paylaşım yapan Serkan İçelli'den dikkat çeken açıklamalar geldi.

x hesabından paylaşım yapan Serkan İçelli açıklamasında şu ifadelere yer verdi; "Kayseri Büyükşehir Belediyesi  Afet İşleri Daire Başkanlığı Kayseri’nin sismik tehlikesini ortaya çıkarmak için çalışmalarına hızlı bir şekilde devam ediyor. Hassasiyetlerinden dolayı çok teşekkür ediyorum. Çoğu zaman istişare halinde ben de katkı vermeye çalışıyorum.

Kayseri tektonik rejimi 2,7 milyon yıldan beri etkin ve genişlemeli bir rejim altında. Gelelim yeni olmayan ve yeniymiş gibi servis edilen rapora; 147 sayfalık raporun 100 den fazla sayfası kopyala yapıştır, atıf ve şekillerden ibaret… Gerisi de açılan hendeklerin özelliği…

Fay kazılarında yapılan yaşlandırmalar ile deprem tekrar aralığı diye verdikleri rakamlar birbiri ile çelişiyor. Bana göre 'çalışma yaptık' demek için yapılmış, bilimsel, süslü kelimelere bulanmış bir senaryo…
Fay kazısı ile yapabileceğiniz sadece yer değiştirme oranları, çalışma mekaniği  ve geçmişte ürettiği depremlerdir. Bazen deprem izi diye arazinin formasyonundan kaynaklı izleri de #deprem izi olarak görmek mümkün olup hatalı sonuç alabilirsiniz. 27,400 yılda 7 üzeri 14 deprem var dediğinizde, her 1957 yılda bir 7.0 + deprem demek ve bu bölgenin tektonik rejiminin doğasına, çalışma mekaniğine aykırı.
Neden mi? Bakın neden sonuç ile açıklıyorum!
Yıllık kayma hızı 0.1 mm verdiğiniz bir fayın üzerinde 2000 yılda  2 metre atım birikir. Bu rakamı sadece Erciyes fayına uyarlarsak 5000 yılda 4,5 metre atım demektir. 5000 yıl tekrar aralığı verip son 15 bin yılda deprem üretmedi derseniz ki mümkün değil, bu da 13,5 metre deformasyon enerjisi demektir... Komik değil mi?

MTA raporunu hazırlayan aynı ekipteki kişiler 2022 Aktif Tektonik Araştırma makalesinde Erciyesin fayının 0.07 kayma hızı ile 1.05 metre düşey atım ile biriken deformasyonun 6,6 büyüklüğünde deprem üretecek potansiyelde olduğunu hesaplamışlardı... Fay aynı, kayma aynı büyüklük 6,6 dan 7,4  olmuş !!! 2 yıllık sürede milimetrenin 5'te  biri kayma hızı ile 0,8 magnitüd  artış …

Tektonizma ağladı, sismoloji karalar bağladı... 

Kendi kendileri ile çelişmek değildir de nedir ? Bu rakamlar Erkilet, İncesu, Yeşilhisar fayı için de  geçerli… 3 bin, 4 bin, 5 bin ve 7 bin yıl deprem aralığı hesaplayıp, 7000/15000 yıldır deprem üretmiyor dediğinizde tutarsız, rasyonel olmayan bir sonuca varırsınız.

Volkanizma sönümlendikçe tektonik hareketinde sönümlenmiş olma olasılığı çok yüksektir. Bu faylar aynı kalp krizi gibi emareler vermeden büyük deprem üretmeyecektir. Yeterince kafanızı karıştırdıktan sonra konuyu bağlayalım. Kayseri tektoniği içindeki faylarda 6.5/6.7 üzeri deprem olmaz. Bu büyüklükte depremler yıkıcı olur. Bu bir deprem beklentisi değildir onu da belirtmek isterim. Şu an için Kayseri'nin hiçbir fayında 6.0 üzeri bir deprem tespiti, emaresi, catırtısı, patırtısı yoktur. 4 bin yıllık tarihsel kayıtları da incelediğimizde Kayseri'de 7'lik deprem kaydı yoktur. M.S 240/1205/1717/1835 bunların da şiddet skalasına baktığımızda ortalama 7/8 şiddeti yani 5,5/6,7 büyüklük arasındadır. Her zaman söylediğim gibi şiddet yıkım, hasar durumuna göre verilir. Yani şu an Kayseri'nin Karakaya köyünde 5,5 büyüklüğünde deprem 8 şiddetinde zarar verirse, bu Kayseri şehir merkezinde 6 olabilir. Kırsalda yıkım fazla olur. Yapı stoğu ve nüfus en  önemli etkendir... Geçmişteki yapı stoğu ile şimdikini kıyasladığınızda yanılırsınız rakamlar büyük çıkar.

Wells ve Coppersmith, formülüne göre en büyük yer değiştirme oranlarını vermek, bu fay da  bu büyüklük olur demek artık zaten demode olmuş ve  yanlış sonuçlar vermektedir.

Kısaca; evet depremler hayatımızın bir gerçeği, Kayseri dikey mimari olarak kendiyle yarışan bir kent. Öncelikle buna bir son çıtayı yüksek tutup en kötü senaryoya göre yazılarımızı inşaa edeceğiz. Tüm Türkiye 1. Derece deprem bölgesi ilan edilip projelendirmeler değiştirilmeli. Volkanizma etkenli ya da tektonik depremler her zaman yaşanabilir ama öyle 7,5 değil…

Volkanizmaya değinecek olursak geçen yıl yaptığımız saha çalışmasında SO2 ,CO2 , H, N, CO, S, Ar, Cl ve F yok. Hidrojen ile birleştiğinde oluşan fümerolik aktivitenin tipik yapıları olan HF, HCl, H2 SO4, S gibi birçok toksik bileşikten eser yok. Canlı popülasyonu normal, yeraltı şu sıcaklığı ve yüksekliği kabul edilebilir oranda...
Saygılarımla..."