Kayseri'nin tarihe meydan okuyan hamamları...

Türk kültüründe kaplıca ve hamamlar sadece sağlık yönüyle değil, sosyal ve kültürel faaliyetler açısından da önemli buluşma noktaları arasında gösteriliyor. Günümüze kadar cazibesini kaybetmeden sürdürüen tarihi hamanlar, kültür, mimari estetik özellikleriyle de dikkat çekiyor. 

Anadolu’da bulunan hamamlara bakıldığında doğal ve ısıtma yoluyla hizmet veren iki tür hamama rasttlanır. Hamamlar doğum, evlilik ve ölüm gibi sosyal yaşamda yeri olan ritüeller için de kullanılıyor. Anadolu'da metruk halde kaderine terkedilmiş bir çok hamam bulunduğu gibi, hala hizmet veren  yüzlerce yıllık tarihi hamamlar da yer alıyor. Peki Kayseri'de tarihe damgasını vuran ve hala günümüzde de zamana karşı direnen hamamlar hangileri? İşte Kayseri'nin tarihe damgasını vuran hamamları...
Sultan Hamamı
Çifte hamam olarak inşa edilmiş olan Sultan Hamamı, 13. yüzyılın ilk çeyreğine tarihlenmektedir. Halen ayakta olan bölüm erkekler kısmı, 1989 yılında ortaya çıkan güneydeki yıkık bölüm ise hamamın kadınlar kısmıdır. Yapının doğu cephesi boyunca uzanan su deposunun üzeri güney-kuzey yönünde basık bir tonozla örtülmüştür. Kayıtlardan Gevher Nesibe Medresesi ve Şifahanesi’nin vakıfları arasında bulunan hamamın 1652 yılında tamir edildiği anlaşılmaktadır. 1656-1657 yıllarında ise medrese ile birlikte Mimar Ömer Ağa tarafından tekrar tadilat görmüştür. Orijinal plânını kaybeden hamamda, yapılan onarımlar ve ilaveler nedeniyle farklı malzeme kullanımı dikkati çekmektedir.

Setenönü Hamamı

Evliya Çelebi’nin “Yeni Hamam” adıyla bahsettiği hamamın 17. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir. Tek hamam olarak inşa edilen hamamın sıcaklığı dört eyvanlı, dört köşe halvet hücreli olarak biçimlendirilmiştir. Hamamdaki soyunmalık bölümünün kubbe pandantiflerinde ve eteğinde bulunan süsleme unsurlarının benzerlerine tarihi Kayseri evlerinin bazılarının iç mekân süslemelerinde rastlanmaktadır. Günümüze az bir kısmı ulaşmış olan hamam Büyükşehir Belediyesince restore ettirilerek ayağa kaldırılmıştır.

Hamam kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir plana sahiptir. Güneyden kuzeye doğru soyunmalık, soğukluk, sıcaklık, su deposu ve su deposunun kuzeydoğu cephesinde bulunan bölümlerden meydana gelmektedir.

Kadı Hamamı

Hamamın 1559 tarihli vakfiyesinde, 1542 yılında Kadı Burhaneddin Mahmud tarafından yaptırılmış olduğu belirtilmektedir. Çifte hamam olarak inşa edilen hamamın erkekler bölümünün sıcaklığı üç eyvan, iki halvet ve bir serin gözden, kadınlar bölümünün sıcaklığı eyvansız dört halvetten oluşmaktadır. Erkekler bölümü sırasıyla soyunmalık, çamaşırhane, tuvalet, soğukluk ve sıcaklık mekânlarından oluşmaktadır. Kadınlar bölümü ise soyunmalık, soğukluk, koridor, sıcaklık ve dört halvetten ibarettir.

Düzgün bir plân göstermeyen hamamın erkekler bölümünün soyunmalık mekânı, hamamın doğu cephesinden büyük bir kütle halinde çıkıntı yapmaktadır.

Selahattin Hamamı

Çifte hamam olarak inşa edilen ve 14. yüzyıla tarihlenen hamamın, Eretna Beyliği’ne ait olduğu tahmin edilmektedir. Hamamın erkekler bölümü dört eyvanlı dört köşe halvetli, kadınlar bölümü ise tek eyvan ve üç halvetten oluşmaktadır. Kadınlar hamamı soyunmalık bölümünün üzeri 1971-1972 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün onarımı esnasında betonarme ile örtülmüş, buradaki teras kat da onarım esnasında yapılmıştır. Erkekler bölümünün soyunmalığının zeminindeki orijinal mermer döşemelerinin bir kısmı günümüze ulaşabilmiştir.

Hamamın hem erkekler hem kadınlar bölümü, doğudan batıya sırasıyla, soyunmalık, soğukluk, sıcaklık, su deposu ve külhan bölümlerini içermektedir.