Kayseri'nin sessiz çığlığı: Unutulmaya yüz tutmuş bir ağız ve kültür

Ağız; herhangi bir ülke sınırları içerisinde şehirden şehire kasabadan kasabaya hatta köyden köye değişebilen küçük farklılıklardır. Türkiye Türkçesi bir şive olduğundan Türkiye sınırları içerisinde birden fazla ağız örneği vardır. Ağızda bir ülkenin sınırları içerisine yoğunlaşmamız gerekir. Ağız, sadece söyleyişte farklıdır. Yazıya geçildiğinde ağızdaki söyleyiş özelliği tümden kaybolur. Kayseri’nin de kendine özgü ağzı vardır. Ananelerimizin geçmişte kullandığı şimdilerde unutulmaya yüz tutan ağızla mutak kültürünü sizler için hazırladık.

Acımıh: İnce lifli, kıraç tepelerde yetişen acı bir ot
Ağız: Yeni doğum yapmış memeli hayvanların (koyun, inek keçi) ilk sağılan sütü 

Balbaşı: Beyaz pekmezin en iyisi 
Balbatmanı: Şekeri fazla, çok tatlı 
Cımcıh: Islak ya da iyice ıslanmış olan 
Cıngı: Kıvılcım 
Çalkama: Yoğurdun çalkalanmasıyla yapılmış ayran 
Çalma: Beyaz üzümden yapılan koyu sarı renkli pekmez 

Fasır fasır: Kabarık, yumuşak ekmek
Fıdın: Yeni gelişmekte olan bağ 
Gırtıllık: Verimsiz, bakımsız bağ 
Gavurga: Kavrulmuş buğday 
Hacat: Evlerde kullanılan kap kacak 
Hakırdak/hahırdak: Tuzlanıp küp şeklinde doğranan kuyruk yağının tencerede kavrulup eritildikten sonra kalan kısmı 
Ilıfıdın: Rafadan 
Ilıştırmak: Sıcak suya soğuk su ilave etmek 
Kabak çırpması: Kabak musakka 
Kamaşak: Fazla ekşiden dişin kamaşması 

Lengari: Tabaktan büyük yassı bakır kap 
Madenis: Maydanoz
Meyane: Yağda kavrulmuş un 
Özemek: Yoğurdu sulandırıp ayran haline getirmek 
Paşa Mantısı: Bir tür yağ mantısı 
Pehli: Yazın yapılan geleneksel bir yemek 
Saçak: Bulaşık bezi
Satıl: Süt ve yoğurt konulan kova şeklinde metal tas 
Şalak: Ham kavun, kelek 
Şebit: Sacda pişirilen mayasız hamurla yapılmış ince ekmek 
Taka: Bağ evlerinde duvarlar oyularak yapılan küçük dolap 
Tandır çulu: Ocaktaki yemeği sıcak tutmak için tencereye örtülen örtü 
Uğralamak: Un serpmek
Uluk: Çürümüş, bozulmuş 
Yağbari: Sığır veya koyunun karaciğerinin doğranarak yağda kavrularak hazırlanan yemeği 
Yağır değgini: Yağmurda ıslanmış buğday unu 
Zavra: Sebze tohumu ve baharat 
Zavrak: Salatalık, hıyar