' DEVLET DİŞ SAĞLIĞINI GENEL SAĞLIĞIN İÇERİSİNE ALMALI'

Ağız ve Diş sağlığının insan hayatındaki önemi oldukça büyük. Peki, sağlıklı dişlere sahip olabilmek için nelere dikkat etmemiz gerekir. Diş beyazlatma nasıl yapılmalı?  Günlük diş bakımında nelere dikkat etmemiz gerekir? Diş fırçası ve macun seçimini neye göre yapmalıyız? Diş konusunda doğru bildiğimiz yanlışlar nelerdir? Gece ağrıyan diş için nasıl bir önlem alabiliriz? Ağız sağlığımıza toplum olarak gereken hassasiyeti gösteriyor muyuz? İnsanlar  dişçi  korkusunu nasıl yenebilir? Tüm bu soruların cevabını ve daha fazlasını bu hafta siz Kayseri Olay Gazetesi okurları için  Diş Hekimliğine yıllarca emek veren Doktor Mustafa Uyan’a sorduk. Mutlu hafta sonları Ey Okur…

Güler Ruhsar AKTAŞ:  Bize kendinizi tanıtır mısınız?

Mustafa UYAN:  1956 yılında Kayseri’de doğdum. İlk Orta ve Lise  tahsilimi Kayseri’de tamamladıktan sonra üniversite tahsilimi İzmir’de Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinde tamamladım. Daha sonra Kayseri’ye dönerek 1980 yılında ilk muayenehanemi açtım, serbest diş hekimi olarak görevimi icra etmeye başladım. Halen aynı şekilde çalışıyorum. Evli ve 2 çocuk babasıyım.

Neden Diş hekimi olmayı tercih ettiniz?

Diş Hekimi olmayı bilinçli olarak tercih etmedim. Üniversite sınavından sonra  okul tercihleri yapılırken 2. Tercih olarak Diş Hekimliği Fakültesini yazmıştım o tercihim gelince de Diş Hekimi oldum ama  uzun yıllar verdiğim işimi severek yapıyorum.

Ülkemizde kişilerin ağız sağlığına verdikleri önem yurtdışına oran ile sizce ne durumda?

Ülkemiz ağız sağlığının korunması açısından henüz çok geride. Girerek bir bilinçlenme var elbette. Eskiye göre bizde de ilerleme var. Fakat daha  çok mesafe kat etmemiz gerekiyor. Devletin diş sağlığını , genel sağlığın içerisine alarak destek olması gerekiyor. Sadece devlete ait  ağız ve diş sağlığı merkezlerinde  verdiği diş hizmeti ile vazifesini tam anlamıyla yaptığını düşünmüyorum.

Hastanenizde diş alanında verdiğiniz hizmetlerden bahseder misiniz?  

Hastanemizde ağız, diş ve çene hastalıklarının tedavisi ile ilgili her türlü hizmet ve donanımımız mevcuttur. Ortodonti, dolgu ve kanal  tedavileri, diş eti ve çene kemiği hastalıklarının  tedavileri, çocuk dişlerinin tedavisi, protez cerrahi ve implant tedavileri uygulanmaktadır.

 Ağız ve diş sağlığının önemi nedir?

Ağız sağlığı, genel sağlığın bir parçasıdır. Hatta genel sağlığın başlangıcıdır. Ağız sağlığının temin edilemediği her durumda, öncelikle beslenme bozuklukları ve buna bağlı hastalıklar ortaya çıkar. Ayrıca her türlü diş iltihapları, böbrek ve kalp kapağı iltihaplarına yol açmaktadır. Ağız sağlığına dikkat edilmemesi kalp krizlerinin de tetikçisi olabilir.

Diş beyazlatmak nedir?  Ne kadar zamanda bir yapılabilir? Maliyeti ne kadar?

Diş beyazlatmak : çeşitli ilaç ve metotlarla dişin renginin daha beyaz hale getirilmesidir. Kullanılan ilaçların diş minesi üzerinde kimyasal ve fiziksel etkileri vardır. Bu nedenli sık sık yapılması doğru değildir. Ortalama sekiz ila on yılda bir yaptırılabilir. Ayrıca sigara içenlerde dişin tekrar sararması çok kısa zamanda gerçekleşeceği için, bu işlemi yaptırmamalarını tavsiye ederim. Maliyeti kaç seans uygulanacağına bağlı olarak değişebilir. Dişin orijinal renginin koyuluğuna göre 2-3 seans gerekebilir. O zamanda maliyeti değişir. Ortalama seans ücreti ise 300 TL gibi bir rakamdır.

İnternet’te ve marketlerde diş beyazlatma ürünleri oldukça fazla, evimizde diş beyazlatma işlemi yapabilir miyiz? Bu sağlıklı bir uygulama mı?

Ev tipi diş beyazlatma malzemeleri vardır. Fakat bunlar sanki macun ve fırça gibi şirin ve masum gösterilmektedir. Bu çok yanlıştır. Hele sık sık tekrarlanması daha kötü sonuçlara yol açabilir. Çünkü bu maddeler diş etinde hasarlara yol açmaktadır. Diş hekimi beyazlatma yaparken diş etini koruyucu bir bariyer ile kapatarak ilacı uygular. Evde bunu yapma şansınız yoktur, bu nedenle bu uygulama oldukça sakıncalıdır.

Günlük diş bakımımız nasıl olmalı? Daha beyaz dişler için nelere dikkat etmeliyiz?

Günlük diş bakımı birisi sabah kahvaltısından sonra bir de yatmadan önce olmak üzere en az iki kere  dişlerimizi fırçalamakla yapılabilir. Dişler etinden ucuna doğru fırçalanmalıdır. Yan fırçalama kesinlikle sağlıksızdır. Dişler fırçalandıktan sonra ağza sudan başka bir almamak lazım. Bunun yanı sıra özellikle sık dişlerde diş arası temizliği için diş ipi kullanılmalıdır. Son azılar ve 20’lik dişler bölgesi her zaman ihmal ediliyor orası da daha özenli temizlenebilir.  Daha beyaz dişler için günlük bakımın sürekli yapılması başta sigara olmak üzere, dişleri boyayıcı maddelerden kaçınılması ve 6 ayda bir düzenli kontrole gidilmesi gerekir.

Diş fırça ve macun seçimi için vereceğiniz öneriler nelerdir?

Fırça ve macun amaca göre seçilir. Öncelikle büyük başlık olmamalıdır. Diş eti sağlığına göre sert, orta veya yumuşak tiplerdeki fırçalardan birisi seçilebilir. Sert fırça sağlıklı diş eti olanlar için idealdir. Macunlar ise; hassasiyet için diş eti sağlığı için ,çürük önlemek için genel bakım için olanlardır kişi kendine en uygun olanını seçip kullanmalıdır. Bunun için de diş hekiminizden tavsiye alabilirsiniz. Çocuklarınızı 3 yaş civarında diş fırçalamaya alıştırmak gerekir. Onlara yönelik temizlik ürünleri ile dilerini temizlemeyi öğretin fakat bu konuda da dikkat çok önemlidir. “Siz dişinizi fırçalamıyorsanız onlardan da fırçalamasını beklemeyin ”Çünkü çocuklarınız sizden gördüklerini yaparlar. Anne baba dişlerini düzenli fırçalarsa çocukta onlardan gördüğünü yapar ve dişlerini fırçalar. Bir de diş macunu reklamlarındaki gibi diş fırçasının üzeri dolana kadar sıkılmamalıdır. Bu mide bulantısına yol açar, israftır, gereksizdir. Macun fırça üzerine mercimek kadar konulmalıdır.

Sizce bakımlı ve beyaz dişlerin sosyal hayatımızdaki yeri nedir?

Temizliktir çünkü temizlik sonrasında ağız kokusuna yol açan  gıda artıkları, çürükler ve iltihaplar olmayacağı için  toplum içerisine sosyal hayata rahat girmemizi sağlar. Konuşurken, gülerken sizi itici değil sempatik gösterir insanın kişiliğinin gelişmesinde bile bunların önemli olduğunu düşünüyorum.

Biz toplum olarak sağlık konusunda  Alternatif Tıp’a yatkınız bunlardan bir tanesi de yine diş konusunda bildiklerimiz bunlar hakkında neler söylemek istersiniz?

Sizin de belirttiğiniz gibi, toplumumuzda alternatif tıpa yatkınlık biraz fazladır. Ağız sağlığında da benzer uygulamalar yapılıyor. Kimisi uzun tecrübelere dayandığı için doğrudur fakat bazıları da yanlış olabiliyor. Doğru olanlarda da doz ayarlaması yapılamadığı için onlar da aslında yanlıştır. İlaçlar biliyorsunuz yıllarca üzerinde denemeler yapılarak piyasaya sürüldüğü için hepsinin doz ayarlaması yapılmıştır. . Fakat bu otlar çöpler  doz ayarlaması yapılmadan kullanıldığı için sıkıntılıdır. Faydalı olanları yok mu? Elbette ki vardır. Karbonatla gargara çürüğü önleyici yanı olduğundan faydalıdır. Halk arasında kaynatılmış papatya suyu ile gargara diş etlerine faydalıdır. Karanfil diş etinde rahatlatıcı etkiye sahiptir. Fakat karanfil yağının anormal kötü bir etkisi vardır ki çok şiddetli bir alkoldür. Karanfilin dahi ağızda çok emilmesi doğru değildir. Çok şiddetli bir alkol. Eczanelerde satılan ürünü sadece doktorun uygulaması gerekir. Vatandaşlar eczaneden alıyor kendine uyguluyor. Fakat bu diş etlerini yakıyor. Aspirin koyuyorlar. Aspirin diş etlerini öldürüyor. Diş etleri bembeyaz oluyor. O yüzden bu tür uygulamaları doktor yapmalı. Çok çaresizken ufak tefek önlemler alınabilir ama onları da yine doktor tavsiyesi ile yapmak gerekir. Zeytin çekirdeği koyanlar var o yüzden bir sürü kırık dişle uğraşıyoruz biz.

 Bir de çoğumuzun kabusu olan gece ağrıları var. Gece diş ağrılarında rahatlama için ne tavsiye edersiniz?

Gece diş ağrılarında en büyük rahatlatma su alarak olur. Bu 3-5 dakikalık bir rahatlama sağlar ama iyi bir temizlik yapılırsa diş üzerinde siniri sıkıştıran bir madde vardır. O yüzden gece ağrır onu alabilme şansı olursa ağrı rahatlar. Günümüzde gece 12’ye kadar kalan nöbetçi hekimler var.

Çürük diş ne gibi hastalıklara sebebiyet verir?

Çürük dişlerin yol açtığı hastalıklar konusunda bir takım bilgiler verdim fakat bunları detaylandırmamız gerekirse şunları söyleyebiliriz. Çürük dişler çok çeşitli hastalıklara yol açar bunlar : Her türlü diş eti, diş kökü ve çene kemiği apseleri, boğaz iltihapları, bazı tür sinüzitler, mide ülseri,nefes yolu ve yutak iltihabı,şiddetli gece ve gündüz ağrıları,böbrek iltihapları, kalp kapağı iltihapları,çene kemiklerinde kistler,tükürük bezi iltihapları, yumuşak dokularda yaralar ve daha bir çok hastalık…

Okullarda  yapılan flor vernik uygulaması hakkında neler söylemek istersiniz ?

Okullarda çocukların yeni çıkan daimi veya süt dişlerine flor vernik uygulaması yapılıyor. Bu çok gerekli yapılması şart olan bir şeydir fakat kanun gereği ailelere danışılması ve onay alınması gerekiyor. Onay evlere ailelerde gönderildiğinde bir terslik varmış gibi düşünüyor veliler. Demek ki kötü yanı var ki bizden onay istiyorlar gibi yanlış düşünce içerisine giriliyor. Hiçbir mahsuru yoktur aksine flor dişin daha sert yapıya sahip olmasını çürüğe daha dayanıklı olmasını sağladığı için kullanılması şart olan bir şeydir. Bütün diş macunlarından flor vardır. Bizim kullandığımız diş macunlarında da flor vardır. İçtiğimiz su da bile flor var. Flor öyle zararlı bir madde değildir her şeyin aşırısında olduğu gibi onunda aşırısı zararlı. Ailelerin çocuklarına flor vernik uygulaması yaptırmasında mahsur yoktur aksine şarttır.

Hastalarınız ile sohbet konunuz genellikle neler oluyor? Bir de dişçi koltuğu korkusu olanlar var onların bu korkusunu yenmesi için ne tavsiye edersiniz?

Hastalarımla sohbet konumuz günün şartlarına göre değişim gösterebiliyor. Bazen ekonomik bütçe, bazen sosyal ve siyasi konular, çok uzun zamandır tanıdık olanlarla geçmiş anılar, hastalarımızın köyü, işi, gücü, birçok konuda sohbet edebiliyoruz.

Dişçi korkusuna gelince bu korku  toplum içinde yapılan abartılı konuşmalar ve anlatılan olaylarla körükleniyor. “Bir diş çektirdim öldüm öldüm” “ Bağırta bağırta kanal tedavisi yaptılar” gibi duyumlarla doldurulmuş olarak gelen hastanın sakinleştirilmesi de zor oluyor haliyle. Hasta önce telkinlerle evde rahatlatılmalı. Çok korkan hastalarıma ( özellikle çocuk hastalar için)  evde hazırlanın gelin diyorum. Aile evde anlatınca çocuk biraz daha rahatlamış olarak geliyor ve daha rahat hareket ediyor.

Diş hekimlerinin de kullanılan aletler konusunda  takip ettiği bir “moda”sı var mıdır?

Diş hekimliğinde aletlerin bir modası yoktur ama her yeni çıkan teknolojinin getirdiği kendine has alet kullanımı bir yerde mecburi gibidir. Dolayısıyla o yeni aletleri de alıyoruz bu da bir nevi moda gibi aslında.

Diş hekimliği dışında sanatla da uğraştığınızı biliyoruz. Sanat ve başka hobileriniz ve sevdiğiniz şeyler nelerdir?

2016 yılı itibariyle 36 yıllık Diş Hekimiyim. Sanat hayatım çok öncelere uzanır. Fakat bilimsel olarak sanata adım atmamın da 36 yıllık bir geçmişi vardır. Yani mesleğimi icra etmeye başlarken aynı zamanda bilimsel musiki eğitimine de başlamıştım. 36 Yıllık musiki hayatımda, öğrencilik, öğretmenlik, çalgı aleti sanatçılığı, koro şefliği yaptım. Ayrıca Türk Sanat Musikisi bestekârıyım. Bugün itibariyle 140 civarında bestem var. Bunlardan 30’dan fazlası TRT repertuarına alınmıştır.  Halen Kayseri Büyükşehir belediyesi konservatuarında  “Prozodi ve beste teknikleri” dersi vermekteyim. Yeni bestekârların yetişmesi için uğraşıyorum.  Ayrıca yine konservatuarımız bünyesinde kurulmuş olan Türk Sanat Musikisi Kent Korosu’nun da koro şefiyim. Hem hekimlik hem sanat hayatımı bu şekilde yürütüyorum.

Bize zaman ayırdığınız için ve verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ediyor meslek ve sanat hayatınızda başarılar diliyoruz.

Ben de Kayseri Olay Gazetesi Ekibine bana bu fırsatı verdiği için teşekkür ediyor, yayım hayatınızda başarılar diliyorum.