Develi'de kerpiç mimari canlanıyor

İstanbul'dan ata toprağı Kayseri'ye dönen 56 yaşındaki iş kadını Aydan Özkan, köyündeki kerpiç mimariyi yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla sempozyumların ve atölyelerin de yapılabileceği "kerpiç deneme alanı" inşa ettiriyor.

Develi ilçesinin kırsal mahallelerinden kerpiç evleriyle ünlü Zile'ye ilk kez 29 yaşında gidebilen Özkan, anne ve babasının buradaki evlerini tadilat yaptırmasıyla işlerinden arta kalan zamanlarında ata topraklarına gidip gelmeye başladı.

Özellikle yaz sıcağında çok bunaltıcı olan betonarme evlerden sıkılan Özkan, eski köy evlerindeki tadı alamayınca yaptığı araştırmalar sonucu kerpiç yapının önemini anladı.

Özkan, İstanbul'daki işinden arta kalan zamanlarda sık sık memleketine gelerek buradaki kerpiç kültürünün yaşatılması için girişimde bulunmaya karar verdi.

Üniversitedeki akademisyenlerden ve kerpiç ustalarından da destek alan Özkan, hem köyünün mimarisini yaşatarak gelecek kuşaklara aktarmak hem de kerpiç evin önemini anlatmak amacıyla "kerpiç deneme alanı" inşa ettirmeye başladı.

Proje tamamlanınca sempozyumlara ev sahipliği yapması planlanan ve çeşitli sanat atölyelerinin olacağı yaklaşık 3 bin dönümlük alandaki ilk kerpiç evin kaba inşası tamamlandı.

Köyde 100'ün üzerinde kerpiç ev var

Özkan, Zile'de kerpiç evlerin önemli bir yere sahip olduğunu belirterek, şunları söyledi: "Köyümüzde 100'ün üzerinde kerpiç ev var. Kimisi iyi, kimisi çok kötü durumda. Aslında bütün kerpiç ev sahiplerine ulaşmaya çalışıyoruz. Amacımız bu evleri korumak. Eski evlerimizi nasıl tamir edebileceğimizi, nasıl onlara bloklar ekleyeceğimizi, sıva konusunda nasıl yardımcı olabileceğimizi artık biliyoruz. Yeter ki insanlar evlerine sahip çıkmaya çalışsınlar. Burası aslında kerpiç kültürünün yaşatılacağı bir deneme alanı olacak."

Kalıpların hazırlanıp, bahçedeki toprağı ve taşı kullanıp, saman ekleyerek kerpiç blokları döktüklerini anlatan Özkan, bu şekilde kerpiç yapıyı eski usule göre inşa ettiklerini dile getirdi.

Özkan, Nuh Naci Yazgan Üniversitesi tarafından 12-14 Eylül'de düzenlenecek 11. Uluslararası Kerpiç Konferansı'nın teknik gezisine ev sahipliği yapacak alanda geleneksel ve çağdaş kerpiç uygulamasının deneyimleneceğini söyledi.

'Bu yapılar yıkıldığında yine toprağa dönüşecek'

Alanda ayrıca UNESCO Türkiye Bilimsel Üyesi Prof. Dr. Bilge Işık'ın yönlendirmeleriyle, çağdaş (sıkıştırılmış toprak) kerpiç uygulamasıyla da bir yapının inşasının devam ettiğini aktaran Özkan, şunları kaydetti:

"Burada her sene tekrarlanan bir kerpiç festivali, kerpiç toplantısı olabilir. Bu konuda farkındalığı arttırmak adına bunu sürdürmek istiyoruz. Burası öyle bir alan olacak. Kerpiç kültürünü burada görecekler. Aslında burası bir deneme alanı olacak. Burası zamanla herkesin kullandığı bir alana dönüşebilir. Kerpici yaşatmak istiyoruz. Aslında bu doğal bir malzeme. Bu yapılar yıkıldığında yine toprağa dönüşecek. Bir atık oluşturmuyorsunuz. Beton yok, çimento yok."

Özkan, amaçlarının kerpiç kültürünün unutulmamasını sağlamak ve Zile'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmesini sağlamak olduğunu sözlerine ekledi.

Harita Mühendisi Murat Yıldırım da 3 bin metrekarelik alana 110 metrekarelik bir kerpiç ev inşa ettiklerini söyledi.

Bu alanı inşa ederken geleneksel yöntemlere başvurduklarını anlatan Yıldırım, "Kullandığımız toprak, taş, kil, saman ve lif bitkilerinin hepsini bulunduğumuz alandan, bahçeden temin ettik." ifadelerini kullandı.