OSB NEREYE GİDİYOR?
Müteşebbis Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (MESANDER) üyeleri arasında yaptığı değerlendirme sonucunda hazırladığı 'Kayseri Organize Sanayi Bölgesi nereye gidiyor?' başlıklı rapordan çarpıcı bilgilerin kamuoyu ile paylaşılmasına devam ediliyor. MESANDER Şube Başkanı Sanayici Ahmet Bağçovan, raporda geniş bir şekilde yeralan Kayserili Sanayicilerin teşvik edilmemesiyle ilgili tespitlerini ve çözüm önerilerini kamuouyu ile paylaştı.
Bağçovan, Kayserili sanayicilere teşviki sadece devletten değil OSB yönetiminden ve yerel yönetimlerden de beklediklerini çarpıcı örneklerle anlattı. Bağçovan'ın kamuoyuna aktardığı raporun ayrıntıları şöyle:
“KAYSERİLİ SANAYİCİ NEDEN TEŞVİK EDİLMİYOR?”
Kayseri, müteşebbis ruhlu insanların dev bir sanayi şehri olmak için her türlü potansiyele sahip olmasına karşın bağrından Cumhurbaşkanı, Bakan gibi nice değerler çıkarmasına karşın teşvik edilmemekte, aksine adeta engellenmektedir. Bahsettiğimiz teşvik sadece devletin yatırım ve istihdam için sağladığı teşvikle de sınırlı değil. Kayseri Organize Sanayi Bölgesi'nde arsaların sanayiciye değil rantiyeciye yarıyor olmasından, sanayicilerin yükünü alabilecek gerek OSB idaresinin gerekse yerel yönetimlerin hizmetlerinin olmayışına kadar birçok konuda teşvik edilmediğimizi düşünüyoruz.
“ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ”
Ticaretin sanayinin membası Kayseri ama Sivas'ta, Nevşehir'de hatta Boğazlıyan'da bile olan teşvik Kayseri'de yok. Devleti yönetenlerin 'Kayserili işini bilir' düşüncesini bir kenara bırakması Kayseri'nin derhal teşvik kapsamına alınarak devlet tarafından da desteklenmesi gerekmektedir. Elektriği, suyu, doğalgazı çevre illerden fazla ödüyoruz. Organize Sanayi Bölgesi'nin 4-5 yıldır kendi elektriğini üreteceği söylense de OSB kendi parası da olmasına rağmen yol alamadı. 300-400 bin TL elektrik, doğalgaz parası ödeyen sanayicilerimiz var, hiç değilse rekabet şartları zorlanarak daha uygun fiyat avantajı sağlanabilir.
“FABRİKA ARSALARI RANTA HİZMET EDİYOR”
OSB'de arsa fiyatları aldı başını gitti, sanayiciden ziyade sarraf, müteahhit, galerici gibi para sahipleri arsaların sahibi. OSB'de hangar yapıp kiraya veren para sahiplerini bir kenara bırakacak olursak OSB arsaları üzerinden rant sağlayanlar var. Metrekaresi 21 TL'den satışa başlanan OSB arsaları 18 ay taksitle parası ödenecek, 3 yılda fabrikası yapılacak şekilde veriliyordu. Göz yumulanlar oldu, sanayicilerin tepkisi üzerine göz yumulanların kiminden arsası geri alındı ama halen göz yumulan arsalar var. OSB'de ki arsalar rantiyeye değil sanayiye, sanayiciye hizmet edecek hale getirilmeli.
OSB'de şimdi arsa bulmak da güçleşti zaten, şu anda arsanın metrekaresi 100-150 TL arasında. Arsa metrekareleri Mimarsinan OSB'de 30-50, İncesu OSB'de 20-40 TL arasında arsanın konumuna zeminine göre değişiyor. Kayseri OSB'de bile servisi kaçıran işçinin işe gelemediğini düşünürsek ki bu durum işçiye de işverene de sıkıntıdır, Mimarsinan ve İncesu OSB'lerinin dezavantajlarını daha iyi anlarız. İncesu OSB ile Kayseri OSB'nin de birleşmesi hedefleniyorsa İncesu'dan bu tarafa değil Kayseri OSB'den İncesu OSB'ye doğru genişleme yapılmalı. OSB genişleme sahasında doğal hayata da zarar vermeden yeni ve sanayiyi teşvik edecek şekilde rantçıya teslim edilmeyecek sanayiciye verilecek arsalar üretilmeli. Yeni üretilecek arsalar da mevcut arsalar gibi sanayiciye köstek olarak kadar yüksek değil teşvik edecek kadar düşük olmalıdır. Arsa paylarının yüksek olması ve yer bulunamaması Kayseri sanayisinin gelişmesinde bir engel haline geldi. MESANDER üyesi arkadaşlarımızdan da birçok sanayicimizden de yabancı yatırımcılardan ortaklık teklifi alıp da makina ve teçhizat yatırımından ziyade arsa payı olduğunu görünce ortaklık imkanını kullanamayanlar var. Hatta yabancı yatırımcılardan, 'bizde arsa daha ucuz, teşvikler var bizim ülkemizde yatırım yapalım' teklifi alanlar bile oluyor. Kayseri Serbest Bölge'de bile arsanın metrekaresi 8 dolar iken OSB'de rakamların uçuk düzeye çıkmasının önüne geçilmelidir. Organize Sanayi Bölgesi'nde birçok fabrikanın mesken ruhsatı problemli. Mesken ruhsatı maliyetleri düşük tutulmadığı dolayısıyla sanayicimiz bu şekilde bile teşvik edilmediği için mesken ruhsatını alamayıp da fabrikası halen arsa olarak görünenler var. Sanayici fabrikasını ipotek verip kredi kullanamıyor, arsa olarak ipotek verebiliyor. Fabrikaların ruhsatlandırılmasında OSB içerisinde tamamlanabilecek itfaiye raporu, sığınak gibi konularda hizmet verilmiyor sanayiciler OSB yönetmeliğine rağmen belediyelerle muhatap ediliyor. Meskeni olmayan fabrika binaları el değiştireceği zaman OSB idaresi alt yapı vs. gibi gerekçelerle haksız bir şekilde para alıyor. Sanayicilerimiz bu konularda kolaylıklar sağlanarak teşvik edilmelidir. Kayseri OSB'de arsa ve enerji maliyetlerinin düşmesi demek OSB'nin iki kat daha büyümesi demektir. Bu konuda üretimin önünü atacak adımlar atılmalıdır. Kayseri'de ki arsa ve enerji maliyetlerinin yüksekliğinden, ülkemizdeki istihdamın üzerindeki vergi vs. yükün fazlalığından dolayı birçok sanayicimiz imkan bulsa başka ülkelere gidecek durumda. Kayseri'den fabrikasıyla giden yabancı ülkelerde üretime devam eden sanayicilerimiz var. MESANDER olarak sloganımız 'yabancıya ortak olarak gitmeyelim, yabancı sermaye ortak olarak Kayseri'mize gelsin.'
Fabrikalarda çalışan işçilerin mesleki eğitim sertifikaları alması zorunlu işçinin sertifikası yoksa işveren bunu almak zorunda. Bu sertifika için verilen mesleki eğitimin işverene bedeli kişi başına 100 TL. OSB idaresi bu eğitimler konusunda da mı Türkiye İş Kurumu ile ortaklaşa proje yürüterek sanayiciyi teşvik edemez diye soruyoruz. 80-100 çalışanı olan fabrikalarımız da var 8-10 bin çalışanı olan fabrikalarımız da var. İş sağlığı ve güvenliği, risk analizleri konusu sektör haline geldi, bu konuda OSB idaresinin yapabileceği birşeyler de olabilir. 6331 sayılın iş sağlığı ve güvenliği rehberi her işverenin elinin altında olmak zorunda artık. Bu gibi konularda OSB idaresi projeler üreterek sanayicilerin ortak sorunlarına tek elden çözüm bulmanın yollarını aramalıdır. OSB, onlarca yük altında boğulan sanayicinin yükünü hafifletici olmalı.
“KAYSERİ OSB'DE ÇEVRE SKANDALI YAŞANIYOR”
Sanayiciyi teşvik etmek bunlarla da sınırlı değil. Çevre Mühendisi çalıştırması zorunlu olan fabrikalar bu hizmeti dışarıdan alıyor ve birçok konu gibi bu da göstermelik olarak kalıyor. OSB idaresi bünyesinde çevre mühendisleri istihdam ederek hem fabrikalara bedeli karşılığı hizmet verip hem de çevre konusunda denetleyici rol üstlenebilir, bu da bir teşviktir. Sanayi atıklarının bertarafı konusunda Kayseri OSB'de tam anlamıyla bir rezalet yaşanıyorken OSB idaresi yahut yerel yönetimler bu konuda da sanayiciyi teşvik edebilir. Örneğin boya tenekesi gibi sanayi atıklarının bertaraf edilebileceği tek tesis İzmit'te bulunuyor. Fabrikalardan atıklarını biriktirip bir araca yükleyip İzmit'e gönderip bertaraf ettiren de var ama çöpçülere hurdacılara verenler de çok. Bu konuda ceza yiyen fabrika da az değil. OSB yönetimi ya da yerel yönetimler bu atıkları toplayıp İzmit'e götürmeli hem sanayicinin yükünü almalı hem de güzelim Kayserimizi sanayi atıklarının olumsuz etkilerinden muhafaza etmeli.
“OSB'DE YENİ SEKTÖRLER DE TEŞVİK EDİLMELİ”
Kayseri OSB'de üretim çeşitliliğini artırmak için da çalışmalar yapılmalı. Bu OSB'de üretim yapılan sektörlerin dışında yeni sektörlerin de OSB'ye gelmesiyle mümkündür. Yeni sektörü teşvik edici adımlar atılmalıdır. Kayseri OSB'de mobilyacı, çelik kapıcı patlaması yaşanıyorken örneğin elektronik sektörüne, otomotiv sektörüne gerekirse yarı yarıya ucuz arsa temin edilmeli. Bu teşvikler mevcut sektörlerdeki sanayicilerin yatırım çeşitliliğine de vesile olacaktır diye düşünüyoruz.