Kayseri'nin sessiz çığlığı: Unutulmaya yüz tutmuş bir ağız ve kültür

Ağız; herhangi bir ülke sınırları içerisinde şehirden şehire kasabadan kasabaya hatta köyden köye değişebilen küçük farklılıklardır. Türkiye Türkçesi bir şive olduğundan Türkiye sınırları içerisinde birden fazla ağız örneği vardır. Ağızda bir ülkenin sınırları içerisine yoğunlaşmamız gerekir. Ağız, sadece söyleyişte farklıdır. Yazıya geçildiğinde ağızdaki söyleyiş özelliği tümden kaybolur. Kayseri'nin de kendine özgü ağzı vardır. Ananelerimizin geçmişte kullandığı şimdilerde unutulmaya yüz tutan ağızla mutak kültürünü sizler için hazırladık.

Acımıh: İnce lifli, kıraç tepelerde yetişen acı bir ot
Ağız: Yeni doğum yapmış memeli hayvanların (koyun, inek keçi) ilk sağılan sütü

Balbaşı: Beyaz pekmezin en iyisi
Balbatmanı: Şekeri fazla, çok tatlı
Cımcıh: Islak ya da iyice ıslanmış olan
Cıngı: Kıvılcım
Çalkama: Yoğurdun çalkalanmasıyla yapılmış ayran
Çalma: Beyaz üzümden yapılan koyu sarı renkli pekmez

Fasır fasır: Kabarık, yumuşak ekmek
Fıdın: Yeni gelişmekte olan bağ
Gırtıllık: Verimsiz, bakımsız bağ
Gavurga: Kavrulmuş buğday
Hacat: Evlerde kullanılan kap kacak
Hakırdak/hahırdak: Tuzlanıp küp şeklinde doğranan kuyruk yağının tencerede kavrulup eritildikten sonra kalan kısmı
Ilıfıdın: Rafadan
Ilıştırmak: Sıcak suya soğuk su ilave etmek
Kabak çırpması: Kabak musakka
Kamaşak: Fazla ekşiden dişin kamaşması

Lengari: Tabaktan büyük yassı bakır kap
Madenis: Maydanoz
Meyane: Yağda kavrulmuş un
Özemek: Yoğurdu sulandırıp ayran haline getirmek
Paşa Mantısı: Bir tür yağ mantısı
Pehli: Yazın yapılan geleneksel bir yemek
Saçak: Bulaşık bezi
Satıl: Süt ve yoğurt konulan kova şeklinde metal tas
Şalak: Ham kavun, kelek
Şebit: Sacda pişirilen mayasız hamurla yapılmış ince ekmek
Taka: Bağ evlerinde duvarlar oyularak yapılan küçük dolap
Tandır çulu: Ocaktaki yemeği sıcak tutmak için tencereye örtülen örtü
Uğralamak: Un serpmek
Uluk: Çürümüş, bozulmuş
Yağbari: Sığır veya koyunun karaciğerinin doğranarak yağda kavrularak hazırlanan yemeği
Yağır değgini: Yağmurda ıslanmış buğday unu
Zavra: Sebze tohumu ve baharat
Zavrak: Salatalık, hıyar