Kayseri'de pek bilen yok! 7 katlı ve kubbesi var

Kayseri'de bulunan Soğanlı Kubbeli Kilise çok az kişi tarafından biliniyor. Yeşilhisar ilçesi Soğanlı Mahallesi'nde yer alan kilisenin 10'uncu yüzyılda yapılığı ancak, son şeklini 15'inci yüzyılda aldığı öne sürülüyor.
"Soğanlı kiliseleri arasında en tanınmışı ve en görkemlisi vadinin kuzey yamacındaki Kubbeli Kilise" olarak ifade ediken Kilise, Soğanlı Vadisi'ne hâkim, tüf kayalıklarına oyulmuş. Silindirik görünümdeki kilisenin yüksekliği yaklaşık 50 metre.

Yedi katlı olduğu sanılan bu kilisenin, sanat tarihçileri tarafından yeterince araştırılmadığı ifade ediliyor. Günümüzde ise yalnızca depremlerden geriye kalan sadece 2 kat var. Kilise doğal etkilerden yıpranmış olmasına karşılık, kubbe kasnağındaki bezemeler günümüze kadar ulaşmış durumda.

Kappadokya Bölgesi'nde kayalara oyulmuş diğer kiliselerde görülen özellikler bu kilisede de gözlemleniyor. KAYHAM'ın paylaştığı Kayseri Yeraltı Yapıları Envanterinde kiliseyle ilgili şu bilgi yer alıyor: Özellikle Orta Bizans mimarisinin sıkça uygulandığı bir plan şeması olan “Kapalı Yunan Haçı” düzeni burada da uygulanmaya çalışılmış ancak kayalık alanlar el vermediği için de tam anlamıyla başarılı bir plan düzeni uygulanamamıştır. İbadet yerini örten kubbeli bölümün doğusunda beşik tonozlu apsis, kuzeyinde de paraklesion denilen ek hücreler buraya eklenmiş ve böylece kendine özgü bir plan tipi ortaya çıkmıştır. Göreme, Ürgüp ve Soğanlı çevresindeki kiliselerde görülen bodur payelerle at nalı şeklindeki kemerler burada da aynen uygulanmıştır. Kilisenin doğu yönüne uzanan beşik tonozlu bölümün sonundaki apsis kayalar el vermediğinden dışarıya çıkıntı yapamamıştır. Özelliğini bütünüyle yitirmiş olmasına karşılık günümüze gelebilen izlerden bu bölümlerin fresklerle kaplı olduğu anlaşılmaktadır. Süslemesi: Kubbeli Kilisede ibadet yerini örten kubbeye Pantokrator İsa betimlemesi yerleştirilmiştir. Bugün oldukça zor seçilebilen bu freskte Hz. İsa taht üzerinde, haç motifli bol bir elbise giymiş olarak tasvir edilmiştir. Hz. İsa'nın yüzü oldukça bozulmuş bu nedenle de kompozisyon tam olarak seçilememektedir. Kubbeyi destekleyen kasnakta ise İncil'den alınmış Yuhannes ile ilgili konulara, şikâyet ve vaaz sahnelerine yer verilmiştir. Kilise duvarlarındaki fresklerden çoğu günümüze ulaşamamıştır. Batı duvarındaki bezemelerden bazıları ile doğudaki uzantılarda bir takım figürler dikkati çekmektedir. Burada Hz. Meryem'in Yusuf ile birlikte Betlehem'e gidişi resmedilmiştir. Ayrıca kuzey ve güney tonozlarında da Herodes'in verdiği ziyafet, mezar başında kadınlar, tebşir, çobanlar, üç müneccim, Yusuf un rüyası, Mısır'a gidiş, Hz. İsa'nın doğumu, çocukların öldürülmesi, vaftiz gibi İncil'den alınma konulara yer verilmiştir.
Malzeme ve teknik: Yapı tüfle kaplı araziye oyularak inşa edilmiştir.