Kayseri'de bir ilk! Suni tohumlamayla manda doğdu...

Türkiye'de 'Halk Elinde Manda Islah Projesi' kapsamında Diyarbakır ve Yozgat'tan sonra suni tohumlama ile 3. il olarak Kayseri'de dünyaya gelen yavru manda için annesi mera alanına bırakılmadan 3 ay gözetim altında tutuldu. Başarılı çalışma hakkında bilgi veren Kayseri Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği Veteriner Hekimi Mehmet İmrağ, “Daha sağlıklı yavrular elde etmek için yaptığımız çalışmada olumlu sonucumuzu aldık” ifadelerini kullandı. Besici Besici Pembe Bölük ise tohumlamaya devam edeceklerini söyleyerek, “Diğer yavrulara göre daha sağlıklı ve daha diri” dedi.

“Kayseri'de ilk ve yüzde 100 yerli olması büyük önem arz ediyor”

Proje kapsamında Türkiye'de 3. olan çalışmanın Kayseri'de ilk olmasının büyük önem arz ettiğini söyleyen Kayseri Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği Veteriner Hekimi Mehmet İmrağ, “Suni tohumlama hayvanlarda yapay yolla gebe bırakma usulüne dayanan bir çalışma. Özellikle daha sağlıklı yavrular alabilmek adına genetiği belirlenmiş boğalardan yavrular elde etmek için yapılan bir çalışma. Biz de bunu Kayseri'de mandalarda yaygınlaştırmak adına bir çalışma başlattık. Şu anda Türkiye'de 17 ilde Halk Elinde Manda Islah Projesi uygulanıyor ve bunlardan bir tanesi de Kayseri. Yalnız suni tohumlama çalışması Diyarbakır, Yozgat ve Kayseri olmak üzere 3 ilde uygulandı. Dolayısıyla Kayseri'de ilk olması açısından da ayrı bir önem arz ediyor. Bu çalışmayı Kayseri'de ilk defa biz denedik ve hayata geçirdik. Yüzde 100 yerli tohumlama kullanıyoruz. Bu tohumlama da Ankara Lalahan'da üretiliyor. Karahisar adlı bir boğamız var ve şu anda Kayseri'de onun yavrularını kullanıyoruz. İlk yavrumuz da dünyaya geldi burada ve gayet de sağlıklı. Manda, popülasyon dediğimiz meraya çıkma usulü ile beslenen bir hayvan. Hayvanda ilk kızgınlık belirtisini gördükten sonra yetiştiriciden gelen talep üzerine tohumlama için geldik. Gerekli uygulamaları yaptıktan sonra hayvanı hiçbir şekilde dışarı bırakmadık meraya çıkarsa başka hayvanlarla da irtibatı olur diye. Bu gebe kalma sürecini ahır içerisinde geçirmesini sağladık ki bir nevi suni tohumlamadan gebe kaldığına emin olabilmek adına. Bu süreçte de yaklaşık 2-2.5 aylık bir dönemde hayvan hiçbir şekilde meraya çıkmadan ahır içerisinde yaşamını sürdürdü ve daha sonra yapılan kontrollerde de gebe olduğunu ultrason görüntüsü ile kanıtladık. Bu şekilde gebelik sürecini başlatmış olduk” dedi.

“Doğumdan sonra herhangi bir sorun ile karşılaşmadık”

Mandaların doğum sonrasında belli hastalıklar geçirdiğini fakat suni tohumlamada böyle bir durumu görmediklerini belirten İmrağ, “Genelde bu hayvanlar doğum yaptıklarında ishal ve zayıflama gibi sıkıntılarla karşılaşıyorlardı fakat bu hayvanda hiçbir şekilde ne ishal, ne zayıflama, ne de bitkinlik gibi hiçbir şey olmadı. Diğer yavrulardan daha hızlı bir gelişim gösterdi ve daha sağlıklı bir periyot izledi doğumun ilk gününden itibaren. Manda, daha çok ilgi ve alakaya hasret bırakılmış bir hayvan. Sığırlarda yıllardır suni tohumlama uygulanıyor fakat mandada nedense bu pek fazla tercih edilmiyor. Benim görüşüm de bu suni tohumlama işini mandada daha yaygın hale getirerek, gelecek nesillere daha sağlıklı yavrular elde edip genetiği belirlenmiş yavrular ile devamını sağlamak” ifadelerini kullandı.

“İlk duyduğumda hiç inandırıcı gelmedi”

Suni tohumlamayı ilk duyduğunda inanamadığını fakat artık tohumlamada şanslarını daha fazla deneyeceklerini söyleyen besici Pembe Bölük ise, “Suni tohumlama ilk söylediklerinde hiç inandırıcı gelmedi. Bekliyordum ben gebe kalması için ama beyim 'Suni tohumlama yapalım, bir şansımızı deneyelim mi hanım?' dedi. Ben de kabul ettim. Veterinerimiz geldi tohumlamasını yaptı ama ben yine de tutmaz dedim. Soğukta kış günü olmaz dedim ama bana deneyelim dediler. 2-3 ay kadar biz bu hayvanı hiç dışarı göndermedik, daha sonra kızgınlığı geçti ve biz de herhalde tuttu dedik. Bekledik bu güne kadar. Doğduğu gün de daha çok sevindik. Yavrumuz çok sağlıklı ve şimdiden çok güzel gelişiyor. Şansımızı yeniden denemek istiyoruz suni tohumlamada. Diğer yetiştiriciler de şanslarını denesinler, yavru çok sağlıklı. Babasının adı Karahisar'mış, biz de yavrunun adını Küçükhisar koyduk” dedi.

Kayseri Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Akgün Ergül, çalışmanın başarıya ulaşmasının Kayseri adına çok sevindirici olduğunu belirterek, “Suni tohumlama ülkemizde yıllardan beri gerçekleşen ama ağırlıkla ineklerde uygulanan bir yöntemdi. Buradan ben Kayseri'deki manda birliğimize ayrıca teşekkür ediyorum. Özellikle veteriner hekimimiz Mehmet Bey'e teşekkür ediyorum. 17 vilayette faaliyet gösteren bir birliğimiz var. Kayseri'de de ilk defa suni tohumlamadan doğan bir yavrumuz var burada. O da bizi ayriyeten gururlandırıyor. Bu başarılı çalışmaları yakından takip ediyoruz zaten. Suni tohumlama mandalarda çok uygulanan bir yöntem değil fakat doğal tohumlamaya göre daha sağlıklı. Özellikle boğadan bulaşabilecek birçok hastalığa karşı suni tohumlama her zaman için daha kontrollü, daha sağlıklı, genetiği daha düzgün ırklar yetiştirmek açısından önem arz etmektedir. Burada yapılan çalışma da Kayseri adına çok sevindirici” ifadelerini kullandı.