'Hamas'ı da İsrail'i de kınıyorum'

Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül 'Gazze'de Kurallara Dayalı Uluslararası Düzen Çöküyor' başlıklı bir makale kaleme aldı. Gül, İsrail'in 7 Ekim tarihinden bu yana Filistin'e uyguladığı katliama ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Gül'ün 13 Kasım tarihinde "Project Syndicate" adlı web sitesinde yayınlanan makalesinde yer alan ifadeler ise şu şekilde: "Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırısı ve İsrail'in buna tepkisi, uluslararası hukuka bağlılığımızın önemli bir sınavıdır. Ortak değerlere dayanan küresel düzeni sürdürmeye gerçekten kararlı mıyız, yoksa bu değerlerin hiçbir pratik anlamının olmadığı parçalanmış ve kutuplaşmış bir dünyaya mı hazırlanıyoruz?

İstanbul'da 2007 yılında kendimi Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne giderken bir arabanın içinde buldum . Ev sahipliği yapma ayrıcalığına sahip olduğum Ankara'ya yaptıkları tarihi ziyarette her iki lider de TBMM'ye hitap ederek barışı ve iki devletli çözümü savundu. Bu, Türkiye'nin Gazze'deki Erez sanayi parkını rehabilite etmeyi amaçlayan Barış için Sanayi projesini başlatmasından sadece iki yıl sonraydı . Filistinli ve İsrailli meslektaşlarım ve ben bu girişimi desteklediğimizde hepimiz Filistin ekonomisini geliştirmenin bölgede sürdürülebilir barışa giden yolu açacağı konusunda iyimserdik. Ne yazık ki bu hayal, İsrail'in o yıl Gazze'ye kara, deniz ve hava ablukası uygulama kararıyla söndü . On altı yıl sonra, 7 Ekim olaylarına ve sonrasına tanık olduktan sonra, kalıcı barış için kaybedilen bu fırsattan dolayı bir kez daha hayal kırıklığı ve üzüntüye kapıldım.

7 Ekim, İsrail-Filistin ilişkilerinde geniş kapsamlı yerel, bölgesel ve küresel sonuçları olan önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. Bu kritik noktada kendimize şu soruyu sormalıyız: Ortak değerlere dayanan kurallara dayalı bir uluslararası düzeni sürdürmeye gerçekten kararlı mıyız, yoksa bu değerlerin geçerliliğini yitirdiği parçalanmış ve kutuplaşmış bir dünyaya hazırlıklı mıyız?

Kusura bakmayın: Her iki tarafta da sivillerin hayatını kaybetmesini açıkça kınıyorum. Hamas'ın İsrailli sivilleri öldürmesi ve kaçırması hiçbir koşulda onaylanmamalıdır. Aynı zamanda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin orantısız tepkisi, yalnızca bölgede daha fazla şiddet ve acıya yol açmakla kalmayacak, aynı zamanda dünya çapında nefret ve bölünmenin yayılmasını da körükleyecek. Sonuçlardan eninde sonunda zarar görecek olanlar sivillerdir.

Gazze'de yaşanan trajik olaylar sürpriz olmamalı. İsrail-Filistin çatışmasını göz ardı etmek hiçbir zaman sürdürülebilir olmadı, özellikle de Filistinlilerin durumu her geçen gün kötüleşirken. İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim birimlerini yasa dışı ve tehlikeli bir şekilde genişletmesiyle daha da kötüleşen Filistin topraklarını işgali, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına aykırıdır, uluslararası hukukun temel ilkelerini baltalamaktadır ve yerleşik insan hakları normlarını ihlal etmektedir.

Dahası, Gazze'de devam eden abluka, bölgenin 2,3 milyon sakinini tecrit etti ve travmatize ederek onları temel ihtiyaçlardan mahrum bıraktı . Daha da kötüsü, Batı ve hatta Arap dünyası bu iç karartıcı statükoya alıştı. Bu tarihi yanlış hesaplama Filistinlilerin öfkesini artırdı ve mevcut çatışmaya zemin hazırladı.
1999'da, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin Gazze Şeridi'nde oluşturduğu araştırma heyetinin bir üyesi olarak, Filistinli çocukların ve kadınların gözlerindeki çaresizliği gördüm. Raporumuz Filistin halkının savunulamaz yaşam koşullarını ve giderek artan hayal kırıklığını vurguladı . Türkiye'nin dışişleri bakanı ve cumhurbaşkanı olarak daha sonraki ziyaretlerimde, bu kalıcı çatışmaya yol açan siyasi çatlakların daha da derinleşmesiyle durumun daha da kötüleştiği açıktı.

Geçtiğimiz elli yılda, uluslararası toplum tek geçerli çözümü savunmakta başarısız oldu: İsrail ve Filistin adında iki devletin, yan yana barış içinde yaşaması. Fırsatlar kayıp giderken sahadaki koşullar hızla kötüleşti. Bugün Filistinli çocukların İsrail bombardımanında hayatlarını kaybetme ihtimaline karşı ailelerine veda mektupları yazdıkları bildiriliyor . Bu durumun daha da umutsuzluğa ve düşmanlığa yol açması kaçınılmazdır.

İsrail'in Gazze'deki taktikleri açıkça savaş yasalarını ihlal ediyor. Gazzelileri elektrik, su ve gıdadan mahrum bırakmak, yerleşim alanlarını, hastaneleri, camileri, kiliseleri, okulları ve mülteci kamplarını hedef almak Cenevre Sözleşmeleri ve ek protokolleriyle bağdaşmıyor . Bu saldırılar savaş suçundan başka bir şey değildir ve tarih şüphesiz sorumlulardan hesap soracaktır.

Davranışları göz önüne alındığında, İsrail'in Batılı ülkelerin, özellikle de ABD'nin sarsılmaz desteğini sürdürmeyi başarması şaşırtıcı. İsrail'in eylemlerini körü körüne destekleyenler kendilerine şu soruyu sormalıdır: Eğer Filistin'in toprak bütünlüğünü desteklemiyorsak, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü nasıl ikna edici bir şekilde savunabiliriz? Uluslararası hukuka saygı duymazsanız nasıl güvenilir kalacaksınız? Bu çifte standart, kurallara dayalı küresel düzeni baltalıyor ve bu tür tutarsızlıklardan yararlanan otoriter liderlerin ve aşırılıkçı hareketlerin ekmeğine yağ sürüyor.

Bu senaryonun önlenmesi, uluslararası hukuka ve ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına bağlı kalınmasını gerektirecektir. İslam İşbirliği Teşkilatı tarafından desteklenen ve özellikle İran tarafından da benimsenen 2002 Arap Barış Girişimi ileriye dönük uygulanabilir bir yolu temsil ediyor ve Filistinlilerin haklarını ve onurunu korumak için gerçekçi bir çerçeve sunuyor.

Ama önce kan dökülmesini durdurmalı, derhal ve koşulsuz ateşkes talep etmeliyiz. BM Genel Sekreteri António Guterres'in , Güvenlik Konseyi'ndeki “veto savaşları”nın ortasında bile Gazze'de devam eden insani krize dikkat çekme çabaları övgüye değer. Ayrıca Ortadoğu dinamiklerini derinlemesine anlayan Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın katkısı da barışçıl bir çözüme ulaşılması açısından büyük önem taşıyor.

Daha fazla şiddet ve acıyı önlemek için İsrail-Filistin çatışmasına dürüst ve yapıcı bir yaklaşım zorunludur. Güçlü bir bölgesel sorumluluk duygusuyla desteklenen etkili diplomasi, ilerlemenin en iyi yolunu temsil ediyor. Gazze'deki mevcut savaş, kurallara dayalı uluslararası düzene olan bağlılığımızın bir sınavıdır. Artık eylemlerimizi yönlendirmek için uluslararası hukukun ahlaki pusulasına her zamankinden daha fazla güvenmeliyiz."