133 yıl önce Develi'de eğitim bakın nasılmış!
Araştırmacı yazar Nezir Ötegen, Doç. Dr. İbrahim Öztürk'ün 'Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Develili Memurlar' adlı eserinden ilçedeki 133 yıl önce eğitim, yabancı okullar ve Develili memurlar hakkındaki bilgileri derledi. Detaylar Kayseri Olay'ın Kayseri haber bülteninde…
Kayseri'nin Develi ilçesinde 1891 yılında 69 sıbyan mektebiyle bulunurken, ilk iptidai mektep ise 1894'te açılmış. 133 yıl önce ilçedeki ilginç bir detay ise, Mister Parker adında bir yabancı tarafından da bir okul açılmış.
Araştırmacı yazar Nezir Ötegen, Doç. Dr. İbrahim Öztürk'ün 'Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Develili Memurlar' adlı eserinden ilçedeki 133 yıl önce eğitim, yabancı okullar ve Develili memurlar hakkındaki bilgileri derledi.
Ötegen'in ilçeye ait derlediği bilgiler ise şu şekilde: "Develi’de 1891 yılında okul durumuna bakıldığında 69 sıbyan mektebi bulunmaktadır. İlk iptidai mektep ise 1894 yılında Develizade Hacı Ağa konağında açılmıştır. Develi’de ortaöğretim düzeyindeki rüşdiye mektebi çok geç bir tarihte 1884’de halkın yardımlarıyla 50.000 kuruş harcanarak açılmıştır.
Bunun yanısıra 3 medrese, Ermeniler tarafından açılmış kız ve erkek öğrenciler için 3 okul, Rumlar için de bir kız bir de erkek okulu bulunmaktadır. (Süme, 2008, s. 139-141)
Diğer yandan Mister Parker adında bir yabancıda Develi’de bir okul açmıştır. (M.Süme)
Develili Memurlar
Osmanlı Devlet teşkilatında görev alan memurların biyografilerinin yazımında kullanılan başlıca kaynaklardan biri sicill-i ahval defterleridir.
Develi, Tanzimat sonrası yapılan idari düzenlemede Ankara Vilayetine bağlı Kayseri Sancağının kazasıdır. Bu durum Cumhuriyet Dönemine kadar devam etmiştir. Cumhuriyet Döneminde yapılan idari düzenleme ile Develi Kayseri vilayetine bağlı ilçe statüsünü almıştır. (Şaşmaz, 2014)
Osmanlı arşivinde 25 Develili memurun kaydı bulunmuştur. Osmanlı millet sistemine uygun olarak Müslümanlarla gayr-i Müslimlerin bir arada oturduğu Develi’de çoğunluğu Müslüman olmakla birlikte Ermeniler ve az miktarda Rumlar da bulunmaktadır. Sicil kayıtlarında da bunu görmek mümkündür.
Develili memurların mensup oldukları milletlere bakıldığında ise 20’si Müslüman, 4’ü Ermeni, 1’i Rumdur. Ermeni olanlar; Karabet Efendi, Karabet Nazmi Efendi, Toros Agop Efendi ve Setrak Efendi’dir. Rum olan ise Bedros Kuzma Efendi’dir. Bunların hepsinin doğum yerleri de Develi kaza merkezi olarak kaydedilmiştir.
Müslümanlarda da durum çoğunlukla aynıdır. Çekeneroğlu İsmail Hakkı Efendi’nin doğum yeri Develi Kazası Karahisar nahiyesi, Osman Nuri Efendinin ise Hacı Ayvaz karyesi olarak belirtilmiştir. Bazılarında ise Develi’nin kaza merkezi olan Everek de doğum yeri olarak kaydedilmiştir. Böylece Develili memurların doğum yerlerinin de çoğunlukla Develi kaza merkezi olduğunu belirtmek gerekir.
Bir örnek; Topal İmamoğlu Ali Osman Ağa’nın oğlu İsmail Hakkı Efendi, medreseden özel hocalardan ders almıştır. Bu sayede de Osmanlı Devleti’nde ilmiye teşkilatına dâhil olmuştur. İstanbul’da Fetvahaneye girmiş, ardından Şer’iye Odasında görev almıştır."
